De knowhow van de franchiseformule verdient bescherming
Knowhow is (naast de gemeenschappelijke naam) misschien wel één van de belangrijkste onderdelen van een franchiseformule. Het succes van de formule is namelijk vaak afhankelijk van deze knowhow. De unieke kennis en werkwijze maakt het voor de franchisenemer aantrekkelijk om zich te sluiten bij de franchiseformule om daarbuiten te ondernemen. Als franchisegever wil je daarom niet dat een ex-franchisenemer aan de haal gaat met deze waardevolle informatie. Het voordeel van de concurrentiepositie.
De regels over knowhow
Ter bescherming van dit belang, staan in vrijwel alle franchiseovereenkomsten geheimhoudings-, non-concurrentie- en relatiebedingen. Op die manier voorkomt de franchisegever dat de franchisenemer bij het beëindigen van de franchiserelatie de knowhow gebruikt voor concurrerende activiteiten.
Met de komst van de Wet Franchise zijn de regels over knowhow en het non-concurrentiebeding vastgelegd in het wetboek. Onlangs is tussen een franchisegever en diens ex-franchisenemer een geschil ontstaan over de schending van een non-concurrentieding. De ex-franchisenemer maakt in zijn nieuwe onderneming gebruik van de knowhow van de franchisegever. Bij het oplossen van het geschil, gebruikt de rechter de Wet Franchise. Wij bespreken de beslissing van de rechter in dit blog.
Het conflict tussen franchisenemer en franchisegever
In 2014 zijn franchisegever en franchisenemer een overeenkomst met elkaar aangegaan. De franchisegever houdt zich bezig met de bemiddeling bij onroerend goed en het beheer van woonruimte.
Deze activiteiten waren niet geheel onbekend voor de franchisenemer toen hij toetrad tot de franchiseformule. De franchisenemer was namelijk al 11 jaar werkzaam in de makelaarsbranche. Ook had hij een opleiding tot Assistent Makelaar gevolgd.
De franchiserelatie loopt niet vlekkeloos. De franchisegever vindt dat sprake is van disfunctioneren van de franchisenemer. Hij beëindigt daarom de franchiseovereenkomst. Vervolgens besluit de franchisenemer om verder te gaan als zelfstandig makelaar. Hij start een onderneming in hetzelfde gebied als waar hij actief was als franchisenemer.
De franchisegever is het hier niet mee eens. Er geldt immers een non-concurrentiebeding. Het is de franchisenemer niet toegestaan om concurrerende activiteiten te verrichten. Dat verbod is opgenomen in de afspraken om de knowhow die door franchisegever is overgedragen te beschermen.
In de franchiseovereenkomst is dus een non-concurrentiebeding opgenomen. Het is de vraag of de franchisegever op grond van dit beding de franchisenemer kan laten stoppen met zijn bedrijf.
Non-concurrentiebeding
De rechter oordeelt dat het non-concurrentiebeding er in eerste instantie voor is bedoeld om de franchisegever in staat te stellen om zijn knowhow aan de franchisenemer over te dragen zonder het risico te lopen dat die informatie wordt gebruikt voor concurrerende activiteiten.
Belangrijk voor de vraag of de franchisenemer inbreuk heeft gemaakt op het concurrentiebeding is daarom of sprake is geweest van overdracht van knowhow aan de franchisenemer.
Knowhow in de franchiseformule
Knowhow is de vakkennis die de franchiseformule een concurrentievoordeel oplevert. Denk bijvoorbeeld aan aanwijzingen voor de presentatie van producten ter verkoop daarvan of specifieke methoden voor contact met klanten of een bepaalde manier om de administratie te verzorgen.
Voor het antwoord op de vraag of er inderdaad knowhow is overgedragen gebruikt de rechter de Wet Franchise. Niet alle (bijzondere) informatie kan namelijk zomaar worden aangemerkt als knowhow. Volgens de nieuwe Wet Franchise geldt een drietal vereisten waaraan moet zijn voldaan, voordat informatie kan worden aangemerkt als knowhow:
- Geheim: de informatie mag niet algemeen bekend of gemakkelijk verkrijgbaar zijn;
- Wezenlijk: de informatie moet belangrijk en nuttig zijn voor de exploitatie van de franchiseonderneming; en
- Geïdentificeerd: de knowhow moet zodanig en volledig beschreven zijn dat kan worden nagegaan of aan de criteria van geheim en wezenlijk wordt voldaan.
Is er sprake van knowhow?
De franchisegever is van mening dat aan deze vereisten is voldaan. Er is een set van samengestelde informatie verstrekt aan de franchisenemer. Volgens franchisegever is een zekere ontwikkeling geleverd om informatie te vergaren en bij elkaar te bundelen. Dit heeft tijd en moeite voor de franchisenemer bespaard. Hij houdt daarom meer tijd over voor de exploitatie van de vestiging.
Ook heeft franchisegever een handboek ter beschikking gesteld. Het handboek bevat een beschrijving van de werkwijze en de franchiseformule. Nu vreest de franchisegever dat de unieke werkwijze wordt gekopieerd door de franchisenemer.
De rechter is het hier niet mee eens. Er is onvoldoende onderbouwd dat is voldaan aan de drie criteria uit de Wet Franchise. Door het aanbieden van een handboek of een set aan informatie staat niet vast dat deze informatie gekwalificeerd moet worden als uniek of geheim. Ook oordeelt de rechter dat het gaat om informatie die algemeen toegankelijk is. Daarnaast is niet gebleken dat de informatie belangrijk is en van toegevoegde waarde is voor de franchiseonderneming.
Aan de drie vereisten geheim, wezenlijk en geïdentificeerd is dan ook niet voldaan. Het gevolg is dat franchisegever volgens de rechter er geen enkel belang bij heeft om te vorderen dat franchisenemer het non-concurrentiebeding moet nakomen.
De franchisenemer mag doorgaan met het exploiteren van zijn makelaarsbedrijf.
Conclusie
Als franchisegever kun je een aantal beslissingen nemen om het oordeel van deze rechter te halen. Een van deze lessen is dat je altijd zorgvuldig moet nagaan welke informatie binnen jouw franchiseformule kan worden gebruikt als knowhow.
Het is volgens de Wet Franchise niet voldoende om alleen te verwijzen naar het handboek of een document met informatie. De franchisegever zal moeten aantonen dat er sprake is van specifieke vakkennis die voor een buitenstaander niet zomaar verkrijgbaar is. Bovendien moet deze informatie belangrijk zijn binnen de franchiseformule.
Daarom is het zaak om aandacht te besteden aan het afbakenen en definiëren welke vakkennis voor jouw formule van essentieel belang is en waarom. Heb je geen aandacht besteed aan het definiëren van knowhow. Dan loop je het risico dat je niet voldoet aan de vereisten uit de Wet Franchise.
Een tweede les is daarom dat het verstandig is om lopende franchiseovereenkomsten aan te passen aan de Wet Franchise. Vaak wordt geschreven dat voor het niet-concurrentiebeding een overgangsperiode van 2 jaar geldt. Dat is zeker zo, maar let op. De rechter kan voor de uitleg van begrippen alvast aanhaken bij de Wet Franchise.
DOEN Legal Blog
Franchiseovereenkomst of dealerovereenkomst?
3 minOp 24 mei 2023 sprak de Rechtbank Amsterdam een belangrijk vonnis uit in een zaak tussen een autofabrikant en diens verenigde importeurs. De vraag die voorlag was of de distributieafspraken tussen hen, anders dan de benaming, kwalificeert als franchiseovereenkomst.
Maaltijdbezorgers Deliveroo, werknemer of zzp'er?
6 minOp 24 maart 2023 heeft de Hoge Raad in Nederland besloten dat de maaltijdkoeriers van Deliveroo geen zzp'ers zijn, maar werknemers met een arbeidsovereenkomst. Ondanks dat ze werkten op basis van een opdracht en ingeschreven stonden bij de KvK, hebben ze recht op bescherming volgens het arbeidsrecht, zoals ontslagbescherming en recht op loondoorbetaling bij ziekte en vakantie. Dit is relevant voor veel zzp'ers in Nederland die misschien meer werknemer zijn dan zelfstandige, en voor opdrachtgevers die het risico lopen geconfronteerd te worden met werkgeversverplichtingen.
Code voor Duurzaamheidsreclame in werking getreden
2 minVandaag is de Code voor Duurzaamheidsreclame in werking getreden. Deze code is een verbetering van de "oude" Milieu Reclame Code en is breder en duidelijker dan zijn voorganger.
Ieder franchisecontract voldoet aan de Wet Franchise!
3 minPer 1 januari 2023 moeten alle franchisecontracten voldoen aan de Wet Franchise. Niet alleen nieuw gesloten contracten. maar ook alle al langer lopende franchisecontracten. Als het goed is voldoet nu dus ieder franchisecontract aan de Wet Franchise.
Goodwillvergoeding bij einde franchiseovereenkomst
1 minOp 1 januari 2021 is de Wet franchise in werking getreden. De wet is bedoeld om de balans in de franchisesamenwerking te herstellen door franchisenemers meer bescherming te bieden vóór het aangaan van de franchiseovereenkomst, tijdens de looptijd daarvan en bij het einde van de franchiserelatie.
Waarom je jouw intellectuele eigendom moet beschermen
2 minHeb jij jouw intellectuele eigendom al beschermd? Uit Europees onderzoek blijkt dat veel ondernemers deze vraag met ‘nee’ moeten beantwoorden. Minder dan 5 procent van de Nederlandse ondernemers hebben hun merk, vormgeving, model, octrooi of kwekersrecht geregistreerd.
Mag je duurzaamheidsafspraken maken met collega-bedrijven?
2 minDuurzaamheid is een belangrijk thema. Duurzaamheid is goed voor mens, dier en milieu. Bovendien is het behalen van de Europese klimaatdoelen noodzakelijk om ingrijpende klimaatverandering te voorkomen.
Auteursrechtconflict Sonja Bakker: waarom je de creatie van een ander niet zomaar moet delen
2 minIn verschillende media was het te horen en te lezen. Sonja Bakker heeft recepten en foto’s van verschillende foodbloggers overgenomen op haar Instagrampagina.
Milieubewuste of misleidende reclame voor koffie?
2 minEigenlijk is het reclamerecht in de kern heel eenvoudig: je mag niet misleiden. Roep je iets? Zorg dan dat het klopt wat je zegt. Klopt het niet, dan maak je al gauw misleidende reclame en dat is niet toegestaan.
Kun je een aangeboden franchisecontract intrekken?
2 minEen overeenkomst komt tot stand door aanbod en aanvaarding.
Beperkte bescherming beschrijvende handelsnaam
1 minBeschrijvende handelsnamen duiken overal op. Ook franchisegevers maken er gebruik van. Ze kunnen nuttig zijn. Het is goed voor de online vindbaarheid en de consument weet precies waarvoor ze bij jou terecht kunnen. Maar elk voordeel heeft ook zijn nadeel. Voor een beschrijvende handelsnaam geldt namelijk dat het lastiger is om op te treden tegen een concurrent die dezelfde handelsnaam gaat voeren. Zo ondervond ook de franchiseformule VR Arcade.
ACM start onderzoek naar misleidende reclame duurzame producten
2 minDe winkels liggen vol met duurzame producten. Maar zijn deze producten wel echt duurzaam? Uit verschillende onderzoeken blijkt dat dit niet altijd het geval is. Veel bedrijven zetten onjuiste beweringen op hun product om de consument te misleiden hun product te kopen.
Franchisegevers: Controleer gebruik van de formulenaam
2 minHet succes van een franchiseformule staat of valt met de manier waarop de franchisenemers hun onderneming drijven. Lieft met gebruikmaking van de gemeenschappelijke formulenaam. Geen enkele franchisegever wil daarbij continue politieagent spelen. Toch is het belangrijk om de werkwijze van franchisenemers te controleren en niet te volstaan met het geven van alleen instructies. Een verkeerde werkwijze door een franchisenemer kan de franchisegever namelijk worden toegerekend, ook als die laatste daar zelf niet direct bij betrokken is.
Ben voorzichtig met kritiek op je concurrent
2 minHet aanbod van bouwkundigen is groot. Zij concurreren allen op dezelfde markt. Dan wil het nog wel eens gebeuren dat de ene bouwkundige openlijk en met succes kritiek uit op de concurrent.
De Tony’s lookalike-repen, hoe zit dat juridisch?
1 minSinds gisteren liggen vier opvallende verpakkingen van Tony’s Chocolonely in de winkelschappen. Deze verpakkingen lijken veel op bekende chocoladerepen. Misschien heb je wel twee keer moeten kijken toen je de repen in de winkel zag liggen. Het is geen toeval dat Tony’s kiest voor deze lay-out. Op deze manier wil zij namelijk aandacht vragen voor misstanden in de chocolade-industrie. In deze industrie is illegale kinderarbeid en moderne slavernij nog altijd een probleem.
Duurzame keurmerken – kies zorgvuldig en misleid niet
2 min“Keurmerken groeien sterker dan de markt in 2020“, zo blijkt uit de Monitor Keurmerken Retail. De omzet van producten met duurzame keurmerken steeg namelijk met maar liefst 15%. En dat was een stuk meer dan de omzetstijging van de supermarkten in het algemeen
2020 influencers & reclame
2 minInfluencers zijn niet alleen populair bij hun volgers maar ook bij adverteerders. Influencers hebben namelijk een veel groter bereik dan traditionele media. Tegelijkertijd zijn zij aan veel minder regels en wetten gebonden. Wel zijn er de afgelopen jaren diverse Codes opgesteld, zoals de Social Code of de Reclamecode Social Media & Influencer Marketing. Hierin wordt aangegeven hoe een Influencer idealiter moet communiceren dat er sprake is van een gesponsorde uiting. Maar het navolgen van deze codes is facultatief en niet afdwingbaar. Om die reden gaan influencers verschillend om met het maken van reclame en is transparantie vaak ver te zoeken. Ik schreef daar al eerder over.
Het beschermen van een idee of concept
2 minHet komt vaker voor dan je denkt. Je hebt een origineel idee bedacht, je ontwikkelt het verder en brengt het op de markt en binnen no time brengt jouw concurrent hetzelfde product op de markt. Dit hoeft niet te gebeuren, je kunt namelijk voorkomen dat iemand met jouw idee aan de haal gaat. Het beschermen van de uitwerking van een concept hoeft namelijk niet zo ingewikkeld te zijn.
Inbreuk op mijn merk. Wat kan ik doen?
2 minStel, je hebt hard gewerkt aan het opbouwen van jouw merk en het bedrijf daaromheen. Dan wil je natuurlijk niet dat iemand jouw merk gebruikt of een teken dat daarop lijkt. Gelukkig kan je diegene erop aanspreken als blijkt hij dat inbreuk maakt op jouw merkenrecht. Wil je weten hoe je dit moet aanpakken? Lees dan verder!