Franchisegevers: Controleer gebruik van de formulenaam

Het succes van een franchiseformule staat of valt met de manier waarop de franchisenemers hun onderneming drijven. Liefst met gebruikmaking van de gemeenschappelijke formulenaam. Geen enkele franchisegever wil daarbij continue politieagent spelen. Toch is het belangrijk om de werkwijze van franchisenemers te controleren en niet te volstaan ​​met het geven van alleen instructies. Een verkeerde werkwijze door een franchisenemer kan de franchisegever namelijk worden toegerekend, ook als die laatste daar zelf niet direct bij betrokken is. 

Uniformiteit van handelen

Bij franchise werken meerdere bedrijven samen onder één formulenaam. Denk bijvoorbeeld aan formules als Spaces, Bakker Bart, Kwalitaria, Bruna of Runnersworld. 

Het gebruik van de naamsbekendheid van zo’n formule is de kracht van franchise. Doordat meerdere juridisch zelfstandige ondernemingen onder één gemeenschappelijke merk- en handelsnaam opereren en met dezelfde uiterlijke kenmerken actief zijn, wordt snel en met relatief geringe investeringen een groot publiek bereikt. 

Verwarring bij het gebruik van één naam

Maar als die eenvormigheid wordt doorgevoerd, kan dat ook leiden tot verwarring. Voor de buitenstaander lijken immers alle zelfstandig opererende franchisebedrijven één en dezelfde.  

Thomas Cook

Een aantal jaren geleden leverde het een zelfstandig reisbureau van de Thomas Cook formule een klacht op bij de Reclame Code Commissie. De klagende consument vond dat hij was misleid, omdat de franchisenemer geen ‘100% echt’ Thomas Cook reisbureau zou zijn. Als hij had geweten dat hij zakendeed met een kleine zelfstandige, dan had hij daar nooit een reis geboekt. 

De Commissie heeft de klacht van de consument destijds afgewezen, omdat op de gevel van het reisbureau duidelijk de eigen naam van de franchisenemer te zien was. Bovendien bleek ook uit de website dat er sprake was van een zelfstandig ondernemer die handelde onder de formulenaam ‘Thomas Cook’. Volgens de Commissie had de consument niet mogen aannemen dat hij een reis had geboekt bij Thomas Cook zelf. De reis was gewoon geboekt bij een zelfstandige ondernemer die onder de naam ‘Thomas Cook’ handelde. 

Er was daardoor geen sprake van verwarring. 

Verhuurbemiddeling

Dergelijke verwarring was er wel bij het handelen van een verhuur- bemiddelingsorganisatie. De organisatie werkte met franchisenemers die uitsluitend onder één formulenaam actief waren. Dus zonder duidelijke toevoeging van de afzonderlijke bedrijfsnamen. 

Dat is op zichzelf begrijpelijk. Niet iedere franchiseorganisatie maakt melding van de eigen bedrijfsnaam van de individuele ondernemingen. Zo’n vermelding zou immers juist afbreuk kunnen doen aan de kracht van de gemeenschappelijke identiteit. Het merk doet het werk. 

De verhuur-bemiddelingsorganisatie ging echter verder dan dat. Ook op het officiële papierwerk werd telkens één naam gezet. Namelijk de volledige bedrijfsnaam van de franchisegever. Die volledige bedrijfsnaam, inclusief de toevoeging B.V., was te vinden op het briefpapier, de overeenkomst van opdracht, de algemene bepalingen en het huurcontract met de consument. Dit zorgde voor verwarring bij de consument. Die dacht zaken te doen direct met het ‘hoofdkantoor’, de franchisegever. 

De franchisegever wees de geclaimde verwarring van de hand. Toen hij in een rechtszaak werd betrokken, wees hij door naar de vestiging van de franchisenemer. Dat was immers degene die het bemiddelingswerk had verricht en dus degene die feitelijk handelde bij het adviseren van de klant. De franchisegever zelf had geen actieve bemoeienis gehad met de dienstverlening. 

Conclusie

De kantonrechter oordeelde dat dit soort verwarring over wie de juiste ‘tegenpartij’ is, het gevolg is van het gebruik van een formulenaam. Dat soort verwarring komt voor rekening en risico van de franchisegever en in ieder geval niet voor de klant. Als er sprake is van franchise, dient de franchisegever (en trouwens ook de franchisenemer) ervoor te zorgen dat voor een derde duidelijk is met welke onderneming zij te maken heeft. 

De franchisegever in kwestie had duidelijke instructies moeten geven aan haar zelfstandige franchisenemer om voor eigen rekening en risico te handelen. Nu dat niet is gebeurd of er niet is toegezien op de naleving van dit soort instructies, komen de gevolgen daarvan (mede) voor rekening en risico van de franchisegever. 

Het is daarom van belang dat een franchisegever regelmatig controleert of zijn franchisenemers op de juiste manier hun onderneming drijven.